نەخۆشي شەكرە، دوژمني شيريني — نيشانێك لە ژياني مدرن
نەخۆشي شەكرە يان ديابێت مێليتوس، ئەو نەخۆشينەيە كە لە نێوان خەڵكدا بەناوبانگ بووە و بەتايبەتي لە ساڵاني دواييدا زياد بووە. ئەم نەخۆشينە ناتەنها ژياني ميليۆنان مرۆڤ دەگۆڕێت، بەڵكوو بە هۆي گەورەبووني ژمارەي نەخۆشان بووەتە مەترسييەكي گەورە بۆ سيستمي تەندروستي و بەرێوەبردني دەرمان.
شەكرە چييە؟
بە زمانێكي سادە، نەخۆشي شەكرە ئەو دۆخەيە كە جەستە ناتوانێ بە شێوەيەكي ڕاست و بەدەنگ ئەستەنگي گۆلۆكۆز (شەكر)ي خوێن ڕێك بخات. گۆلۆكۆز بڕيارەكەي سەرەكييە بۆ دابينكردني وزەي خانەكان، بەڵام ئەو كاتەي كە پەنكرياس ناتوانێ ئەنسۆلين بەرهەم بێنێت، يان خانەكان وەڵامي دروست نەدەن، ئەو گۆلۆكۆزە لە خوێندا كەڵەكە دەبێت و ئەنجامي ئەوە دەبێت بە بەرزبووني شەكري خوێن.
جۆرەكاني نەخۆشي شەكرە:
- لە جۆري يەكەمدا، پەنكرياس بە تەواوي ئەنسۆلين ناتوانێ دروست بكات، كە زۆرجار لە منداڵيەتي دەست پێدەكات.
- لە جۆري دووەمدا، خانەكان بە ئەنسۆلين وەڵام نادەن و بە بێ‌حەسي دەبنەوە. ئەمە جۆريەكەيە كە زۆربەي تەمەنيان دەگيرێت بەهۆي شێوازي ژيان، چاقي، نەرخەوەي خواردن و كەم‌جوڵەيي.
ئەنجامەكاني شەكري خوێن بەرز:
لە كاتێكي درێژدا، ئەم دۆخەيە دەبێت بە زيان گەياندن بە ڕەگە خوێنييەكان و ئەندامە گرنگەكان وەك دڵ، چاو، پێ و گورچ. لەبەر ئەوە، بەڕێوەبردني ئەم نەخۆشينە پێويستي بە زانياري پزيشكي دروست و چالاكي نەشتەرگەري و چارەسەري بەسەردەهێنراوە.
پێشگرتن و چارەسەر:
چارەسەركردني نەخۆشي شەكرە بە يەك‌هەنگاو دەست پێدەكات: زانياري. ئەگەر خەڵك زانياري پزيشكي دروست هەبێت، دەتوانن لە پێش داگيركردني نەخۆشيەكە خۆيان بپارێزن. ڕاهێنان بۆ ژيانێكي تەندروست، هاوردني خواردنەكان بە سنوور، پەيوەنديداني بە پزيشك و تاقيكردنەوەي خوێن بە شێوەيەكي نێوەندي، هەموويان هەنگاوە گەورەكانن بۆ پێشگرتن.
ڕێكاري زۆر كارا:
- كەمكردن لە خواردني خواردنە شەكرخوازەكان.
- تێكردنەوەي خواردنەكاني پڕ لە ويتامين و فايبەر.
- بەردەوامي لە وەرزشي ڕۆژانە.
- چاكسازي لە خەو و ئارامگرتني رواني.
ئەگەر ئەم ڕێكارانە بەجێبهێندرێن، ئەوا دەتوانرێت ژياني نەخۆشان بە چێژ و بە تەندروستي بەسەر ببات.
لە كۆتاييدا، نەخۆشي شەكرە تەنها دوژمني شيريني نييە، بەڵكوو ئاگادارييەكە بۆ ئەوەي بە شێوەيەكي نوێ ژيان بەرهەمهێنرێت. بە هاوبەشي نەشتەرگەري، زانياري پزيشكي و گەورەكردني ئاگاداري گشتي، ئەتوانين ئەم نەخۆشينە بە شێوەيەكي باشتر بزانين و پێشگيري لێي بكەين.
برچسب: ،